پی ال سی (PLC) چیست؟
پی ال سی (PLC) چیست؟ معرفی کامل، انواع و کاربردها
در دنیای امروز اتوماسیون صنعتی، دستگاه‌ها و ماشین‌آلات بدون وجود کنترل‌کننده‌های منطقی قابل‌برنامه‌ریزی (PLC) عملاً غیرقابل تصور هستند. پی ال سی (Programmable Logic Controller) یا همان PLC، یک کنترل‌کننده دیجیتال هوشمند است که برای کنترل فرایندهای صنعتی، خطوط تولید، سیستم‌های تهویه، پمپ‌ها و آسانسورها طراحی شده است.
PLCها جایگزین مدرن تابلوهای فرمان رله‌ای قدیمی هستند و قابلیت انعطاف‌پذیری بسیار بالایی در تغییر منطق عملکرد سیستم‌ها دارند.
PLC چیست و چگونه کار می‌کند؟
پی ال سی در واقع یک کامپیوتر صنعتی مقاوم است که ورودی‌ها را از سنسورها، کلیدها یا تجهیزات اندازه‌گیری دریافت کرده و پس از پردازش آن‌ها، فرمان مناسب را از طریق خروجی‌ها به عملگرها مانند الکتروموتور، شیر برقی یا رله ارسال می‌کند.
فرآیند کاری PLC شامل سه مرحله‌ی اصلی است:
خواندن ورودی‌ها (Input Scan)
پردازش برنامه (Program Execution)
ارسال خروجی‌ها (Output Scan)
به طور ساده، PLC داده‌ها را از محیط صنعتی می‌خواند، طبق منطق برنامه‌نویسی شده تصمیم می‌گیرد و سپس فرمان مورد نظر را اجرا می‌کند.
اجزای اصلی PLC
یک PLC از چند بخش مهم تشکیل شده است:
پردازنده مرکزی (CPU): وظیفه اجرای منطق برنامه را بر عهده دارد.
ماژول ورودی/خروجی (I/O): برای اتصال PLC به تجهیزات صنعتی مانند سنسورها و موتورها استفاده می‌شود.
حافظه (Memory): برای ذخیره برنامه و داده‌ها.
منبع تغذیه (Power Supply): تامین انرژی مورد نیاز سیستم.
پورت‌های ارتباطی: برای برقراری ارتباط با HMI، کامپیوتر یا شبکه صنعتی مانند Modbus، Profibus یا Ethernet.
انواع PLC
PLCها بر اساس ظرفیت، کاربرد و نوع ساختار به چند گروه تقسیم می‌شوند:
1. PLCهای کامپکت (Compact PLC)
تمامی اجزای ورودی/خروجی، پردازنده و منبع تغذیه در یک بدنه قرار دارند.
نمونه معروف: Siemens LOGO! و Mitsubishi FX1S
2. PLCهای ماژولار (Modular PLC)
از چند ماژول مستقل تشکیل شده و کاربر می‌تواند بسته به نیاز، I/O یا ماژول‌های ارتباطی بیشتری اضافه کند.
نمونه معروف: Siemens S7-1200، Schneider M221
3. PLCهای رک‌مونت (Rack Mounted)
در پروژه‌های بزرگ صنعتی استفاده می‌شوند و قابلیت گسترش بسیار بالایی دارند.
کاربردهای PLC
PLCها تقریباً در تمام صنایع حضور دارند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن‌ها عبارتند از:
خطوط تولید خودکار در کارخانه‌ها
سیستم‌های تصفیه و انتقال آب
کنترل آسانسورها و پله‌های برقی
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
کنترل سیستم‌های HVAC و تهویه مطبوع
سیستم‌های بسته‌بندی و پرکننده‌ها
مزایای استفاده از PLC
استفاده از PLC نسبت به روش‌های سنتی کنترل مزایای فراوانی دارد، از جمله:
- افزایش سرعت و دقت عملکرد
- کاهش هزینه تعمیر و نگهداری
- انعطاف‌پذیری بالا در تغییر برنامه‌ها
- امکان عیب‌یابی سریع از طریق نرم‌افزار
- طول عمر بالا و مقاومت در برابر نویز و شرایط سخت محیطی
برنامه‌نویسی PLC
برنامه‌نویسی PLC با زبان‌های استاندارد IEC 61131 انجام می‌شود. رایج‌ترین زبان‌ها عبارتند از:
Ladder Diagram (LD) – زبان نردبانی، مشابه مدارهای رله‌ای
Function Block Diagram (FBD) – زبان بلوکی برای کنترل فرآیند
Structured Text (ST) – زبان متنی شبیه Pascal
Sequential Function Chart (SFC) – برای کنترل فرآیندهای مرحله‌ای
نرم‌افزارهای مختلفی مانند TIA Portal (برای PLC زیمنس)، GX Works (برای میتسوبیشی) و SoMachine (برای اشنایدر) برای برنامه‌نویسی استفاده می‌شوند.
انتخاب PLC مناسب
برای انتخاب PLC باید عوامل زیر را در نظر گرفت:
تعداد ورودی و خروجی‌های مورد نیاز
نوع سیگنال (دیجیتال یا آنالوگ)
نوع شبکه ارتباطی مورد استفاده
سرعت پردازش و حجم برنامه
دمای محیط و شرایط کاری
برندهای معروف PLC در بازار ایران
Siemens (زیمنس) – سری‌های S7-1200، S7-1500، LOGO
Schneider Electric (اشنایدر) – سری Modicon
LS Electric (ال‌اس) – سری‌های XGB و XBC
Delta (دلتا) – سری DVP
Omron (امرون) – سری CP و CJ
تمامی این برندها توسط شرکت‌های معتبر واردکننده در ایران مانند درخشش الکتریک بین‌الملل تأمین می‌شوند.
آموزش PLC و بازار کار آن
یادگیری برنامه‌نویسی و کار با PLC از مهارت‌های بسیار پرتقاضا در بازار کار مهندسی برق و اتوماسیون صنعتی است.
با شرکت در دوره آموزش PLC در آموزشگاه درخشش الکتریک بین‌الملل، شما می‌توانید به طور کامل با مفاهیم پایه، نحوه برنامه‌نویسی و راه‌اندازی انواع PLC آشنا شوید و پس از پایان دوره گواهی معتبر دریافت کنید.
خرید و مشاوره PLC
برای خرید PLC زیمنس، اشنایدر، ال‌اس و دلتا با بهترین قیمت و مشاوره تخصصی، می‌توانید با واحد فروش شرکت درخشش الکتریک بین‌الملل تماس بگیرید:
📞 021-74981 | 021-74208000
این مجموعه یکی از واردکنندگان و تأمین‌کنندگان معتبر تجهیزات اتوماسیون صنعتی و تابلو برق در ایران است.