مقاومت راه انداز الکتروموتور، یکی از کاربردهای مهم مقاومت‌های صنعتی در کنترل موتورهای الکتریکی می‌باشد، بدین معنی که با انتخاب مقاومت راه انداز مناسب هم می‌توان کمیت‌های الکتریکی ورودی الکتروموتور را تحت کنترل قرار داد و هم می‌توان کمیات مکانیکی خروجی موتور یعنی گشتاور و دور را در حد قابل ملاحظه ای متناسب با شرایط تغییر داد، این مقاومت‌ها، به طور کلی در حالات زیر استفاده می‌شوند:
- در مسیر استاتور موتورهای آسنکرون
- در مسیر استاتور و یا روتور و یا هم روتور و هم استاتور، در موتورهای Slip Ring
- در مسیر میدان موتورهای DC
- در مدار موتورهایی که به روش ستاره – مثلث راه اندازی می‌شوند.
عملکرد مقاومت راه انداز الکتروموتور:
- تغییر گشتاور راه اندازی و تناسب لازم در منحنی گشتاور – دور با بار
- کاهش جریان راه اندازی در لحظات شروع
- کنترل دور الکتروموتور
- ایجاد و لغزش دائمی در موتورهایی که بارهای سنگین دارند.
- انواع مقاومت های راه انداز
مقاومت‌های راه انداز نوع خشک:
در مقاومت های نوع خشک از المان های مقاومتی صنعتی که اکثرا از نظر مواد ساخته شده، در خانواده فلزات خاص مقاومتی قرار دارند استفاده می شود که نحوه خنک کاری آن‌ها بصورت هوای طبیعی (AN) یا هوای اجباری (AF) می باشد. که غالبا برای موتورهای با ظرفیت توانی پائین‌تر (تقریبا تا 500KW)، استفاده می شود.
مقاومت راه انداز الکتروموتور روغنی:
در مقاومت‌های نوع روغنی از همان المان‌های راه انداز نوع خشک استفاده می‌شود، اما نحوه خنک کاری آن با روغن می‌باشد، لذا برای ظرفیت‌های بالاتر مناسب می‌باشد بعلاوه با توجه به ثبات نسبی دمای داخل روغن تغییرات اهمی کمتری در حین مدت Start روی مقاومت‌ها شاهد هستیم. مقاومت‌های راه انداز روغنی اکثرا در مسیر روتور موتورهای Slip Ring نصب می‌گردند که زیر بار راه اندازی می‌شوند.
مهم‌ترین مزیت موتور اسلیپ رینگی قابلیت گشتاور راه اندازی بالا در لحظه استارت می‌باشد که این خصیصه ناشی از روتور سیم پیچی شده آن است که قابلیت افزودن مقاومت مناسب به مدار آن نیز دارد. با اضافه کردن مقاومت، به مدار روتور موتور اسلیپ رینگ می‌توان منحنی گشتاور دور آن را تغییر داد.
این تیپ مقاومت‌ها، معمولا در صنعت سیمان و صنایع سنگین استفاده می‌شوند و برای موتورهای محدوده تقریبا 0.5 تا 1.5 مگاوات کاربرد دارد و از مقاومت‌های خشک و الکترولیتی در این محدوده معمولا، به صرفه‌تر می‌باشند.
[fusion_button link=”https://prd.derakhsheshco.com/category/automation-industrial/electric-motor/” text_transform=”” title=”” target=”_self” link_attributes=”” alignment=”center” modal=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” color=”default” button_gradient_top_color=”” button_gradient_bottom_color=”” button_gradient_top_color_hover=”” button_gradient_bottom_color_hover=”” accent_color=”” accent_hover_color=”” type=”” bevel_color=”” border_width=”” size=”large” stretch=”no” shape=”round” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””] الکتروموتور[/fusion_button]
ابعاد یک مقاومت روغنی بستگی به عوامل زیر دارد:
قدرت الکتروموتور
- شرایط بار موتور (میزان گشتاور مورد نیاز در راه اندازی)
- تعداد دفعات استارت در ساعت
- زمان استارت تا رسیدن به دور نامی موتور که بستگی به اینرسی موتور و بار دارد.
- دفعات استپ‌های موجود برای ایجاد شروع با راه اندازی نرم
- دفعات توقف مقاومت راه انداز موتور بستگی به محدوده تعریف شده گشتاور دارد، هر چه این محدوده کمتر باشد، تعداد توقف‌های مورد نیاز بیشتر خواهد بود.
مقاومت‌های راه انداز الکتروموتور نوع الکترولیتی:
در موتورهای اسلیپ رینگ با توان بالا، (تقریبا بالاتر از 1.5 مگاوات)، ایجاد پله در مقاومت راه انداز به معنای ضربات نسبتا سنگینی به موتور در تغییر پله‌ها می‌باشد.
از این رو نیاز به تغییرات اهمی پیوسته در زمان راه اندازی وجود دارد که این امر صرفا توسط مقاومت‌های راه انداز الکترولیتی امکان پذیر است، چرا که در این نوع مقاومت‌ها، میزان اهمی به واسطه مشخصات الکترولیت و فاصله الکترودهای نصب شده در الکترولیت تعیین می‌شود و می‌توان فاصله الکترودها را بصورت دائمی تغییر داد، که حاصل آن تغییرات اهمی پیوسته خواهد بود.
در مقاومت‌هایی که به صورت مایع می‌باشد، الکترولیت در داخل یک تانک قرار دارد و خروجی آن توسط دو الکترود متحرک تامین می‌شود و فاصله دو الکترود در داخل الکترولیت، تعیین کننده میزان مقاومت اهمی می‌باشد که در لحظه شروع به کار، در دورترین فاصله و در پایان دوره استارت در نزدیک‌ترین فاصله نسبت به هم قرار دارند.
بنابراین تغییر مقدار مقاومت در استارترهای الکترولیتی به صورت یکنواخت می‌باشد که این مهم‌ترین مزیت استارترهای الکترولیتی می‌باشد.
مزیت دیگر مقاومت‌های الکترولیتی نسبت به سایر مقاومت‌های راه انداز این است که در رنج موتورهای با توان بالای 1/5 مگا وات مقاومت (liquidy)، معمولا قیمت پایین‌تری نسبت به بقیه راه اندازها دارد.
معایب مقاومت راه انداز الکترولیتی:
مهم‌ترین اشکالی که این راه انداز دارد، تغییر غیر عادی میزان مقاومت آن با تغییر دمای مایع درون آن می‌باشد، که البته برای رفع این نقیصه، لازم است دمای مایع آن توسط سنسورها کنترل گردد تا در صورت افزایش یا کاهش دمای مایع از مقادیر تعریف شده از راه اندازی استارتر جلوگیری شود و یا در دستگاه‌های به روزتز، دمای الکترولیت توسط تجهیزات جانبی (گرم کن/سرد کن) به مقدار نرمال برگردد.